Pablo Picasso zei ooit: “Wie denkt dat hij iets kan, kan het. En wie denkt dat hij iets niet kan, kan het niet. Dat is een onverbiddelijke, onbetwistbare wet.” Het klinkt heel eenvoudig, en misschien lijkt het zelfs te simpel om waar te zijn. Toch vat deze uitspraak één van de krachtigste technieken samen waar wij als mensen over beschikken: het herprogrammeren van je onderbewuste en daarmee het veranderen van de structuren in je brein. Hoe? Met de kracht van woorden.
Welk verhaal vertel je jezelf?
Dat woorden ongelofelijk krachtig zijn, beschrijft Don Miguel Ruiz in zijn boek “The Four Agreements”. Hij stelt onder andere: “Het woord is niet slechts een geluid of een geschreven symbool. Het woord is een kracht; het is de kracht die je hebt om je te uiten en te communiceren, om te denken, en daarmee om de gebeurtenissen in je leven te creëren.” Hij noemt het zelfs “the tool of magic”. Er is echter wel een maar: de kracht van woorden kan zowel positief als negatief uitpakken. Om daar invloed op te hebben, en om de kracht van woorden te kunnen gebruiken om je onderbewuste en je hersenstructuren te herprogrammeren, is het nodig om heel bewust en zorgvuldig te kijken naar de woorden die je tegen jezelf zegt. Dit is waar affirmaties om de hoek komen kijken.
Affirmeren draait om het versterken van positieve gedachten. Zonder het in de gaten te hebben, maken we onszelf voortdurend van alles wijs. Helaas zijn wij mensen meesters in het overbrengen van negatieve boodschappen aan onszelf. We zeggen, meestal onbewust, tegen onszelf dat we niet goed genoeg zijn, dat we iets toch niet kunnen, dat we geen talent hebben of dat anderen ons vast niet aardig zullen vinden. Ook al gebeurt dit onbewust, ons brein begrijpt de boodschap uitstekend en zal zich er na verloop van tijd naar gaan gedragen. Onze hersenen zitten namelijk zo in elkaar dat ze geloven wat ze vaak horen of zien. Door onze woorden – hardop uitgesproken of in de vorm van gedachten – ontstaan nieuwe verbindingen tussen neuronen in de hersenen. Dit proces heet neuroplasticiteit. Hoe vaker de woorden worden herhaald, hoe sterker de verbinding wordt. Je kunt het vergelijken met een paadje waar je steeds opnieuw overheen loopt; langzaam slijt het pad steeds dieper uit en wordt het moeilijker om er vanaf te stappen en een ander pad te kiezen. Zo gaat het met gedachten ook; hoe vaker je ze herhaalt, hoe dieper je brein ervan overtuigd raakt dat ze waar zijn.
“Waarneming selecteert, en maakt de wereld die jij ziet. Ze kiest die letterlijk uit volgens de aanwijzingen van de denkgeest. (…) Waarneming is een keuze en geen feit. Maar van deze keuze hangt veel meer af dan jij vooralsnog beseft. Want van de stem die jij verkiest te horen en van de beelden die jij verkiest te zien, is heel je geloof in wat jij bent volkomen afhankelijk.”- uit Een Cursus in Wonderen
Nieuwe paadjes maken
Een negatieve gedachte die dusdanig diep in je hersenen is ingesleten, wordt ook wel een belemmerende overtuiging genoemd. Dit soort gedachten vormen een enorme belasting voor je zenuwstelsel, ook al gebeurt het onbewust. Ze zorgen ervoor dat je in bepaalde situaties blokkeert, je onzeker voelt of bang bent om jezelf te zijn. En als je je brein er eenmaal van overtuigd hebt dat je iets niet kunt, dan zal het je, zoals Picasso al zei, dus ook niet lukken. Je zit immers vast op dat ene uitgesleten paadje, dat je onbewust hebt gecreëerd. Gelukkig is daar volgens het principe van neuroplasticiteit wel iets aan te doen: je kunt de kracht van woorden inzetten om nieuwe verbindingen in je hersenen te maken. Nieuwe paadjes dus, maar dan wel paden die je zelf gekozen hebt!
Die nieuwe verbindingen kun je maken door herhaaldelijk affirmaties uit te spreken. Een affirmatie is een positieve boodschap die je kort en krachtig formuleert, zoals: “Ik ben waardevol”, “ik heb unieke talenten” of “ik kom voor mezelf op”. Het principe van affirmeren is eenvoudig; je herprogrammeert het onderbewuste door de positieve gedachte steeds opnieuw te herhalen. Niets anders eigenlijk dan simpele hersentraining, die toch enorm effectief kan zijn. Van affirmeren een vaste gewoonte maken, is dan ook een goed recept voor verandering.
“Een affirmatie is een positieve bewering over een (positieve) overtuiging en als we maar ééntiende zo goed worden in positieve praat tegen onszelf als we in negatieve praat tegen onszelf zijn, zullen we al een enorme verandering bespeuren. Affirmaties helpen een gevoel van veiligheid en hoop te hervinden.” – uit “The Artist’s Way” van Julia Cameron
Omzeil je kritische brein
Als je niet eerder affirmaties hebt gebruikt, kan het best onwennig of onecht voelen wanneer je er mee begint. Het heeft iets ongemakkelijks om goede, leuke dingen over jezelf te zeggen; de meeste mensen zijn dat dan ook niet gewend. Ongetwijfeld zal je kritische brein er van alles van vinden, maar de aanhouder wint; als je er een dagelijkse routine van maakt om je affirmaties uit te spreken, dan went het vanzelf! Herhaling is bovendien noodzakelijk om ervoor te zorgen dat je hersenweefsel zich aanpast: zonder herhaling ontstaan er geen nieuwe paadjes.
Om je het affirmeren eigen te maken en het als vaste activiteit in je dag te integreren, kun je het beste een vast moment kiezen waarop je het doet. Affirmaties kun je natuurlijk op elk moment van de dag doen, maar het beste tijdstip is direct na het wakker worden en ’s avonds vlak voordat je in slaap valt. Je bevindt je dan in een soort sluimerstand waarin er voornamelijk thèta-golven in je hersenen aanwezig zijn. Je bewuste geest – die zich normaal gesproken graag als kritische stoorzender zal melden – is in die toestand minder dominant aanwezig, waardoor je onderbewuste makkelijker te bereiken is en openstaat voor snellere programmering. Thèta-golven worden ook in verband gebracht met een staat van hypnose, dagdromen en diepe meditatie, waarin een grote focus op je binnenwereld mogelijk is.
Affirmeren met kinderen
Afhankelijk van de leeftijd van je kind kun je uitleggen dat je hersenen alles geloven wat je ze vertelt, en dat we daarmee een soort paadjes in onze hersenen maken. Kinderen die graag de Donald Duck lezen, vinden wellicht herkenning in het beeld van Dagobert Duck die ijsberend door zijn kantoor loopt en daarbij een cirkel in zijn vloer uitslijt. Gelukkig kun je altijd nieuwe paadjes maken en kun je zelf de baas zijn over welke woorden je je brein laat geloven. Kies samen met je kind één of meer passende affirmaties uit; niet alleen voor je kind, maar ook voor jezelf. Goed voorbeeld doet namelijk goed volgen en als je kind ziet dat jij het niet gek vindt om een affirmatie uit te spreken, dan is de drempel voor je kind ook lager. Mocht je kind de affirmatie niet hardop willen zeggen, vraag hem dan om het in zijn hoofd te doen; dat werkt ook. Herhaal de gekozen affirmatie dagelijks, minimaal drie weken lang.
Inspiratie
Mocht je het lastig vinden om te beginnen met affirmeren, dan kun je eens kijken of je uit dit lijstje met voorbeeld-affirmaties inspiratie kunt halen:
- Mijn mening is belangrijk
- Mijn hoofd is rustig
- Mijn gevoeligheid is een kracht
- Ik doe elke dag mijn best
- Ik kan altijd opnieuw beginnen
- Ik straal van binnenuit
- Ik ben prachtig, van binnen én van buiten
- Ik maak van vandaag een geweldige dag
- Ik voel me veilig en beschermd
- Ik kan alles waar ik mijn gedachten op richt
- Ik mag om hulp vragen
- Ik ben blij met mezelf
- Ik ben dankbaar voor alles dat ik heb
- Ik ben trots op mezelf
Bronnen
- Cameron, Julia – The Artist’s Way (2019)
- Foundation for Inner Peace – Een cursus in wonderen, tekstboek hoofdstuk 21-V: De functie van de rede
- Ruiz, Don Miguel – The Four Agreements (1997)